اعتباربخشی بین المللی برنامه ای

ارزشیابی یکی از اجزاء ضروری هر مداخله آموزشی به شمار می رود. از طریق ارزشیابی می توان میزان دستیابی به اهداف اختصاصی برنامه های آموزشی و نیز اشکالات و نواقص احتمالی در طراحی برنامه آموزشی پی برد و در صورت لزوم، فعالیت های آموزشی را اصلاح کرد یا بهبود بخشید.

طبقه بندی های مختلفی در ارزشیابی آموزشی وجود دارد. طبقه بندی براساس زمان و هدف، دسته بندی براساس معیار مورد استفاده و تفسیر نتایج، دسته بندی براساس نحوه اجرای آن، و دسته بندی براساس موقعیت ارزشیابی کنندگان از انواع این دسته بندی ها هستند که در ذیل به طور مختصر به آن اشاره شده است.

 

الف) طبقه بندی براساس زمان و هدف

 

1. ارزشیابی آغازین (Pre-assessment): این نوع ارزشیابی، پیش از انجام فعالیت های آموزشی و برای پاسخ به این دو پرسش طراحی و اجرا می شود:

• آیا فراگیران بر دانش و مهارت های پیش نیاز موضوع آموزشی جدید تسلط دارند؟

• فراگیران چه مقدار از اهداف و محتوای موضوع جدید را قبلاً یاد گرفته اند؟

2. ​ارزشیابی تشخیصی (Diagnostic Evaluation): در این نوع ارزشیابی، سنجش آموخته های پایه و رفتار ورودی فراگیران و قضاوت درباره میزان آمادگی آنان برای شروع برنامه آموزشی جدید انجام می شود. این نوع ارزشیابی با هدف تشخیص مشکلات یادگیری فراگیران در یک موضوع آموزشی است. اگر این نوع ارزشیابی در ابتدای آموزش انجام شود، هدف آن قراردادن فراگیران در موقعیت های مناسب آموزشی و تعیین بهترین نقطه شروع آموزش از لحاظ تأ ثیر گذاری جریان آموزشی بر فراگیران است. اگر ارزشیابی تشخیصی همزمان با فعالیت آموزشی اجرا شود ، هدف آن یافتن علل شکست فراگیران در یاد گیری خواهد بود.

3. ارزشیابی تکوینی :(Formative Evaluation) وقتی اجرا می شود که فرآیند آموزش در جریان است و یادگیری فراگیران در حال شکل گیری است. از نتایج آن برای اصلاح اجزای یک برنامه آموزشی یا فرایند آموزش استفاده می شود و به تصمیمات مربوط به تدوین و اصلاح برنامه کمک می کند.

4. ارزشیابی تجمعی :(Summative Evaluation) در پایان دوره آموزشی و با هدف تعیین میزان آموخته های فراگیران در طول یک دوره آموزشی انجام می شود. در این نوع ارزشیابی، مجموع یادگیری های فراگیران در طول یک دوره آموزشی اندازه گیری می شود و مورد قضاوت قرار می گیرد و چون معمولاً در پایان دوره آموزشی است، به آن ارزشیابی پایانی نیز گفته می شود.

​

ب) دسته بندی براساس معیار مورد استفاده و تفسیر نتایج

 

1. ارزشیابی وابسته به معیار یا ارزشیابی معیاری: در این نوع ارزشیابی، آزمون ها براساس یک معیار مطلق تهیه می شوند و مورد استفاده قرار می گیرند. معیار یا ملاک ارزشیابی از پیش تعیین می شود و عملکرد یادگیرنده در آزمون با توجه به آن مورد قضاوت قرار می گیرد. اهداف آموزشی از پیش تعیین شده، نمونه معیار مطلق هستند و از فراگیران انتظار می رود که به آن اهداف دست یابند یا به سطح معینی از عملکرد برسند.

2. ارزشیابی وابسته به هنجار یا ارزشیابی هنجاری: در این ارزشیابی، از آزمون هایی استفاده می شوند که مبنای آنها معیارهای نسبی است نه معیارهای مطلق از پیش تعیین شده. وقتی برای ارزشیابی پیشرفت فراگیران را با یکدیگر مقایسه کنیم، ارزشیابی هنجاری انجام داده ایم.

​

ج) دسته بندی براساس نحوه اجرای آن

 

1. ارزشیابی انفرادی

2. ارزشیابی گروهی

​

د) دسته بندی براساس موقعیت ارزشیابی کنندگان

 

1. ارزشیابی درونی (Internal Evaluation): ارزشیابی توسط کارکنان و دست اندرکاران تهیه و اجرای برنامه یعنی افراد درون برنامه انجام می شود.

2. ارزشیابی بیرونی (External Evaluation): ارزشیابی به وسیله اشخاصی که خارج برنامه هستند انجام می شود.

 

اعتباربخشی برنامه ای

 

اعتباربخشی برنامه ای با ماهیت ارزشیابی بیرونی خود در دسته ارزشیابی بر اساس موقعیت ارزشیابی کنندگان قرار می گیرد.

در اﻋﺘﺒﺎرﺑﺨﺸﻲ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪای، ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺧﺎص در ﻳﻚ ﻣﺆﺳﺴﻪ آﻣﻮزش ﻋﺎﻟﻲ ﺗﺤﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﺗﺄﻛﻴﺪ اﺻﻠﻲ روی ﺗﻚ ﺗﻚ ﻋﻮاﻣﻞ و ﻋﻨﺎﺻﺮی اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻳﻚ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ آﻣﻮزﺷﻲ را ﺗﻀﻤﻴﻦ  ﻣﻲﻛﻨﺪ. اﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﻫﻢ در ﻣﻮرد ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎی ورودی ﺳﻴﺴﺘﻢ آﻣﻮزﺷﻲ و ﻫﻢ در ﻓﺮآﻳﻨﺪ و ﺧﺮوﺟﻲ ﻧﻈﺎم آﻣﻮزﺷﻲ ﺑﺮرﺳﻲ  ﻣﻲﮔﺮدد. ﺑﺮای ﻣﺜﺎل ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ دﺳﺘﻴﺎری دوره داﺧﻠﻲ ﻣﻮرد اﻋﺘﺒﺎرﺑﺨﺸﻲ واﻗﻊ ﺷﻮد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﻋﺘﺒﺎرﺑﺨﺸﻲ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه آﻣﺎدﮔﻲ ﺷﻐﻠﻲ و ﺣﺮﻓﻪای اﺳﺖ و ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ آﻣﻮزش ﻋﺮﺿﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺆﺳﺴﻪ ﺗﻮﺟﻪ  ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻣﺆﺳﺴﻪ ﻧﻈﻴﺮ ﺧﺪﻣﺎت داﻧﺸﺠﻮﻳﻲ، اﻣﻮر ﻣﺎﻟﻲ و ﻗﺪرت اداری آن ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺟﻪ ﺧﺎص ﻣﺒﺬول ﻣﻲدارد.

معاونت بین الملل دانشگاه علوم پزشکی تهران هم راستا با اجرا و پیاده سازی فرایندهای اعتباربخشی موسسه ای بین المللی قصد دارد مکانیسم های اعتباربخشی برنامه ای با رویکردی بین المللی با همکاری و مشارکت موثر معاونت آموزشی دانشگاه و گروه های آموزشی را اجرا نماید. بر همین اساس یکی از برنامه های عملیاتی مهم مدیریت روابط بین الملل و اعتباربخشی و رتبه بندی معاونت بین الملل دانشگاه در سال 1393 مربوط به شناسایی گروه های آموزشی آماده در دانشگاه از یک سو و شناسایی انجمن های علمی معتبر در دنیا و به تفکیک گروه های آموزشی موجود در دانشگاه جهت پیاده سازی فرایند اعتباربخشی برنامه ای و در سطح بین المللی است. انتظار می رود این مهم علاوه بر شناسایی وضعیت موجود برنامه های آموزشی به استانداردسازی و بهبود کیفیت برنامه های آموزشی مطابق با استانداردهای قابل قبول جهانی کمک نماید. همچنین تاثیر مثبت در فرایند جذب دانشجویان خارجی و افزایش رضایتمندی دانشجویان داخلی و خارجی از نتایج موثر آن خواهد بود.