تغییرات آب و هوا و آمادگی برای بیماری های نوظهور و درمان های پزشکی
پروفسور دکتر محمد عبداللهی، استاد مشهور دانشگاه علوم پزشکی تهران و عضو برجسته شورای موسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام، در تاریخ 29 اردیبهشت 1403 در موسسه بیوشیمی و بیوفیزیک دانشگاه تهران، سخنرانی جامعی در مورد موضوع فوق ارائه کرد. ایجاد اعتماد به نفس در اعضای علمی و دانشجویان حاضر
اصل صحبت های او به این شرح است: تأثیر قابل توجه فعالیت های انسانی بر تغییرات آب و هوایی مستقیماً به افزایش دمای جهانی و انتشار گازهای گلخانه ای کمک می کند. این الگو شرایط سلامت موجود را بدتر می کند و احتمال ابتلا به بیماری های مختلف انسانی را به طور قابل توجهی افزایش می دهد. همانطور که پروفسور دکتر محمد عبداللهی توضیح داد، این بیماری ها را می توان به دسته های اصلی عفونی، عصبی، نفرولوژیک و ایمونولوژیک طبقه بندی کرد.
به عنوان یکی از پیامدهای اصلی تغییر اقلیم، مخصوصا PM2.5، NO2، SO2، CO، و O3، آلاینده های هوا ممکن است اختلالات تنفسی مانند آسم و بیماری های عروق مغزی مانند زوال عقل و آلزایمر را ایجاد یا بدتر کنند. مطالعات نشان می دهد که بین آلودگی هوای بالاتر مانند سطوح NO2 و PM2.5 و زوال عقل ارتباط وجود دارد. گرم شدن کره زمین به دلیل تغییر هموستاز دما و فسفوریلاسیون تاو، زوال عقل را تشدید می کند. آلودگی هوا با تأثیر بر عملکرد قلبی عروقی، افزایش خطر سکته مغزی و ایجاد آسیب های تنفسی، بیماری پارکینسون را بدتر می کند. بیماران پارکینسونی همچنین با تنظیم حرارت در دمای بالا یا موج های حرارتی بالا دست و پنجه نرم می کنند، تعریق بیش از حد و علائم دیگر را نیز تجربه می کنند.
تغییرات آب و هوایی می تواند با افزایش شدت و دفعات تشنج بر خطرات صرع تأثیر بگذارد. استرس، خستگی و کم خوابی ناشی از تغییرات آب و هوایی می تواند به بیماران صرعی آسیب برساند. آسیب های مغزی تروماتیک نیز می تواند با محرک های تشنج مرتبط باشد. علاوه بر این، عفونت تانیا سولیوم یک عامل خطر مهم برای صرع اکتسابی است و محیطهای گرمتر و بهداشت ضعیف در گسترش آن نقش دارند. تغییرات آب و هوا تأثیر قابل توجهی بر سلامت روان دارد و منجر به تروما، بیماری روانی و پریشانی از جمله اضطراب زیست محیطی، پریشانی زیست محیطی و غم و اندوه آب و هوایی می شود. محققان در اندازهگیری بار سلامت روان با چالشهایی روبرو هستند و متخصصان سلامت روان برای رسیدگی به این بحران به آموزش و حمایت نیاز دارند. شناخت این موقعیت ها و پیش آگهی برای آینده با استفاده از مطالعات بار جهانی بیماری ها ضروری است.
تغییرات آب و هوایی منجر به فصل گرده افشانی طولانی تر و شدیدتر شده است. آلاینده های هوا مانند اوزون و مواد شیمیایی آلی فرار با بیماری های آلرژیک تنفسی مرتبط هستند. رعد و برق های مکرر می توانند غلظت گرده ها را افزایش دهند و بیماری های ایمونولوژیک را به دلیل وجود آنتی ژن گسترده تر افزایش دهند. آلاینده ها می توانند باعث استرس اکسیداتیو شوند، به سلول های مخاطی تنفسی آسیب برسانند و واسطه های التهابی و بیش واکنشی برونش را آزاد کنند. ذرات آلاینده می توانند ورود آلرژن ها به اپیتلیوم تنفسی را آسان تر کنند.
شرایط تغییر یافته بر پاتوژن ها، ناقل ها، میزبان ها و انتقال اثر می گذارد. دما بر رشد، تولید مثل و نرخ انتقال پاتوژن تأثیر می گذارد. بیماری های زیر افزایش می یابد بیماری های منتقله از طریق کنه (بیماری لایم)، مالاریا، تب دنگی، چیکونگونیا، ویروس زیکا، تب خالدار کوه های راکی، لیشمانیوز، بیماری های منتقله از طریق غذا مانند سالمونلا و کمپیلوباکتر، و بیماری های منتقله از آب مانند وبا و شیستوزومیازیس.
تغییرات آب و هوا و بیماری های نفرولوژیکی ناشی از افزایش دما و گرمای شدید بر کلیه ها تأثیر می گذارد. ملاحظات مربوط به بیماری مزمن کلیه (CKD) و سنگ کلیه مورد نیاز است.
اثرات تغییر اقلیم بر داروها و داروها: تأثیر تغییر اقلیم بر درمان دارویی قابل توجه و چند وجهی است. برخی از اثرات عبارتند از:
گرمای شدید می تواند اثربخشی برخی داروها را کاهش دهد، به ویژه برای افرادی که دارای چندین بیماری هستند. کم آبی ناشی از دماهای بالا نیز می تواند کارایی دارو را به خطر بیندازد. علاوه بر این، قرار گرفتن در معرض گرما ممکن است خواص دارویی داروهای خاص را تغییر دهد. تغییرات اقلیمی میتواند با پیچیدهتر کردن زنجیرههای تامین مواد مخدر، اپیدمی مواد افیونی را تشدید کند و منجر به چالشهای حمل و نقل و مشکلات بالقوه کیفیت شود. این به نوبه خود می تواند منجر به هزینه های بالاتر و کیفیت پایین تر محصول برای افرادی شود که از این داروها استفاده می کنند.
گرما میتواند بر اثربخشی برخی داروها تأثیر بگذارد، و آگاهی از تداخلات احتمالی ضروری است. در اینجا چند نمونه خاص آورده شده است:
آنتی بیوتیک ها: تتراسایکلین، داکسی سایکلین، سیپروفلوکساسین و افلوکساسین می توانند با تنظیم حرارت تداخل کنند و توانایی بدن برای خنک شدن را کاهش دهند.
ضد قارچ ها: گریزئوفولوین یکی دیگر از داروهایی است که ممکن است بر تحمل گرما تأثیر بگذارد.
آنتی هیستامین ها: آنها می توانند پوست را نسبت به خورشید حساس تر کنند و به طور بالقوه باعث ایجاد بثورات پوستی یا آفتاب سوختگی شوند.
داروهای کلسترول استاتین: سیمواستاتین، آتورواستاتین، لوواستاتین و پراواستاتین داروهای استاتینی هستند که ممکن است بر تحمل گرما تأثیر بگذارند.
داروهای دیابت: سولفونیل اورههایی مانند گلیپیزید و گلیبوراید نیز میتوانند بر توانایی بدن برای کنترل گرما تأثیر بگذارند.
تغییر اقلیم تلاقی های زیادی با داروها دارد. چند روش تلاقی این دو میدان شایان ذکر است.
1- داروها و مواد شیمیایی دارویی مهم ترین عوامل انتشار گازهای گلخانه ای در سیستم مراقبت های بهداشتی ما هستند. این انتشارات ناشی از مراحل مختلفی از جمله تولید دارو، حمل و نقل و مدیریت پسماند است.
2- مقاومت ضد میکروبی (AMR):
شواهد حاکی از آن است که تغییرات در محیط طبیعی به دلیل تغییرات آب و هوایی باعث افزایش شیوع بیماری های عفونی از جمله عفونت های مقاوم به دارو می شود. استفاده زیاد از داروهای ضد میکروبی در بخشهای مختلف، AMR را تشدید میکند و منجر به ایجاد «ابر میکروبها» مقاوم در برابر آنتیبیوتیکها میشود.
3- خطرات و داروهای مرتبط با گرما:
برخی داروها می توانند خطر هیپرترمی (بیماری مربوط به گرما) و مرگ ناشی از گرما را افزایش دهند. این شامل:
داروهای ضد روان پریشی
آرام بخش های اصلی
داروهای ضد افسردگی
آنتی هیستامین ها
داروهای مورد استفاده برای درمان بیماری پارکینسون
برخی از داروهای خواب آور بدون نسخه.
4- سموم زیست محیطی و سلامت حیوانات:
- زباله های دارویی در سراسر زنجیره تامین جهانی می تواند منجر به سمیت های زیست محیطی و حیوانی شود. باقی مانده های آنتی بیوتیک به مقاومت ضد میکروبی کمک می کند و بر سلامت حیوانات تأثیر می گذارد.
5- ملاحظات فردی:
مهم است که آب و هوای محلی خود را در نظر بگیرید و اینکه چگونه ممکن است بر اثربخشی دارو تأثیر بگذارد. دمای شدید می تواند نحوه عملکرد برخی داروها را تغییر دهد، بنابراین بسیار مهم است که در جریان باشید و در صورت لزوم تنظیمات را انجام دهید. تاکید شده است که اکثر مواد مضر از جمله داروها و فلزات می توانند از طریق مکانیسم های اپی ژنتیک منجر به مسمومیت طولانی مدت و ایجاد بیماری هایی با منشأ ناشناخته شوند.
نتیجه:
جامعه پزشکی در تلاش است تا با بهبود تابآوری سیستم سلامت، کاهش انتشار گازهای گلخانهای و در نظر گرفتن ملاحظات برابری، به اثرات سلامتی تغییرات آب و هوایی رسیدگی کند. گرمای شدید می تواند بر اثربخشی برخی داروها تأثیر بگذارد و بیماری های روانی و رفاه عاطفی را بدتر کند. داروها و مواد شیمیایی دارویی به انتشار گازهای گلخانهای کمک میکنند، عفونتهای مقاوم به دارو را افزایش میدهند و مسمومیتهای محیطی و حیوانی ایجاد میکنند.
ارسال به دوستان